ادبیات عرب

معرفی جناب سیوطی:

حافظ جلال الدین عبد الرحمن بن ابی بکر سیوطی از عالمان مسلمان و مؤلف آثار بسیار در حدیث و تاریخ و علوم دیگر است.

وی به سال 849 در اسیوط مصر متولد شد و از کودکی به آموختن قرآن و حدیث روی آورد.
در سال 866 و در حالی که 17 ساله بود اولین اثر خود را با نام "شرح تصریف" تالیف کرد.

او در پی تحصیل علم به مناطق زیادی مانند شام، حجاز، یمن، هند و مغرب سفر کرد و با بزرگان و استادان زیادی حشر و نشر داشت.

سیوطی که شهرت زیادی در میان عالمان شیعه و سنی دارد، در موضوعات تفسیر، حدیث، فقه، ادبیات، قرائت، تاریخ و حتی طب مهارت داشت و در باره آنها کتاب نوشت.

🔸مذهب سیوطی:

معروف و مشهور است که او از علمای سنی شافعی بوده است. اما به تصریح چندی از علمای بزرگ، او در اواخر عمر خود مستبصر شده و به مذهب حقه شیعه گردیده است.

🔹علامه طهرانی در پاورقی صفحه 437 روح مجرد، به طور کامل در این باره توضیح داده است:

"مرحوم محدّث نورى ملّا جلال الدّین سیوطى را از متعصّبین شمرده است، ولی باید گفت که:

اوّلًا سیوطى از متعصّبین نیست بلکه از منصفین است، و تفسیر «الدّرّ المنثور» و سائر کتب وى از ولاء أهل بیت سرشار است؛ غایة الامر مردى است سنّى شافعى؛
وی در آخر عمر چون براى وى ثابت شد که حق با علىّ بن أبى طالب علیهما السّلام بوده است از مذهب شافعى به مذهب أهل بیت عدول کرد.

مرحوم محدّث قمّى در کتاب «هدیَّةُ الأحباب» ص 157 و 158 گوید:
از میر بهاءالدّین مختارى نقل شده که: ایشان از سیّد علیخان شیرازى نقل کرده ‏اند که: سیوطى از مذهب شافعیّه به مذهب امامیّه منتقل شده است.

و فرموده: من دیدم کتابى از سیوطى که ذکر کرده بود در آن رجوع خود را به سوى حقّ و استدلال کرده بود بر خلافت أمیر المؤمنین علیه السّلام بلافصل.

و در کتاب «الکنَى و الالقاب» ج 2، ص 309 و 310 به وجه مبسوط ترى ذکر کرده است.
وى گوید: أبو الفضل جلال الدّین عبد الرّحمن بن أبى بکر بن ناصر الدّین محمّد سیوطى شافعى، فاضل معروف... تا آنکه گوید:

و امّا دین و مذهبش ظاهراً آنست که در اصول، سنّى أشعرى است و در فروع بر نحله شافعى مُطَّلبى میباشد؛ مگر اینکه آنچه که از سیّد فقیه عالم محدّث أمیر بهاء الدّین محمّد الحسینى المختارى در حاشیه‏ اش بر کتاب «أشباه و نظائر» سیوطى نقل گردیده است، آن میباشد که وى گفت:

شنیدم از سیّد سند فاضل کامل عالم عامل إمام علّامه: السَّیِّد علیخان المَدَنىّ أطالَ اللهُ بقآءَه در سنه 1116 در اصفهان که:
سیوطى مصنّف این کتاب شافعىّ بوده است، ولیکن از تسنّن عدول نموده است و مستبصر گردیده و قائل به امامت ائمّه اثناعشر علیهم السّلام شده است و شیعى امامى گردیده است، و خداوند خاتمت امر او را به خیر مختوم فرمود.

سیّد که خداوند عمرش را طولانى گرداند فرمود: من خودم از مصنّفات سیوطى کتابى را دیدم که در آن، رجوع خویشتن را به مذهب حقّ ذکر نموده بود و بر امامت بلافصل علىّ بن أبى طالب علیه السّلام پس از رسول خدا استدلال نموده بود.
رَزَقنى اللهُ الفوزَ به- تمام شد کلام ناقل و منقول عنه.

و بعید نیست که تألیف کتاب وى در "مناقب اولى القُربَى" مشعر به صحّت این نسبت جلیله به او باشد..."

🔸آثار:

آثار او را تا 500 شمرده اند، هر چند بسیاری از آنها به دست ما نرسیده است.
 
برخی از آثار سیوطی:
تفسیر الدر المنثور، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، کشف اللبس فی حدیث رد الشمس، التعظیم و المنة فی انّ ابوی النبی فی الجنة، البهجة المرضیة فی شرح الفیة ابن مالک، حسن المحاضره فی اخبار مصر و القاهره، اللآلی المصنوعه فی الاحادیث الموضوعه، الحاوی فی الفتاوی و تاریخ الخلفاء، الاتقان فی علوم القرآن، الاشباه و النظائر، صون المنطق و الکلام عن المنطق و الکلام، اقتراح فی اصول النحو و...

🔸وفات:
سیوطی در سال 911 درگذشت.

"َشرح الرضی" شرحی بسیار دقیق و متقن از جناب شیخ رضی الدین محمد بن حسن استر آبادی بر کتاب صرفی شافیه است. کتاب "شافیه" نوشته جناب ابن حاجب است که شروح زیادی بر آن نوشته شده است، اما شرح جناب "رضی" بر آن به گفته بسیاری از محققین، بهترین و سنگین ترین شرح بر این کتاب است.

می توانید این کتاب را با چاپ نفیس دارالکتب العلمیه در چهار جلد با فرمت pdf دانلود کنید:

دانلود شرح رضی بر شافیه:

جلد 1

جلد 2

جلد 3

"الفیه" کتاب معروف ابن مالک در علم صرف و نحو است که این دو علم را به صورت شعر و در حدود 1000 بیت آموزش می دهد. شاید بتوان گفت این کتاب از همه کتب دیگر ادبیات عرب، بیشتر در معرض شرح شارحان قرار گرفته است و ادبای زیادی از جمله سیوطی و اشمونی و مکودی و ابن ناظم و ابن طولون و... در صدد شرح آن بر آمدند. مرسوم بوده که طلاب حوزه علمیه این اشعار این کتاب را حفظ می کردند. میتوانید.

 این کتاب ادبیاتی را برای گوشیهای موبایل با فرمت آندروید دریافت کنید:

دانلود الفیه آندروید:

کتاب نحو الوافی توسط "عباس حسن" نویسنده معاضر تألیف شده است که ایشان در این کتاب آراء و نظرات اکثر نحویون را جمع کرده است . این کتاب بیشتر حالت یک دائره المعارف نحوی دارد.

این کتاب نسخه چاپی بیروت در چهار جلد است که میتوانید از لینکهای زیر دریافت کنید:

برای اینکه خوااندگان محترم وبلاگ با ترکیب آیات قرآن بیشتر آشنا شوند، به عنوان نمونه ترکیب سوره کوثر را در این مطلب قرار داده ایم. ترکیب بیان نقشهای اعرابی کلمات در کلام است.

ترکیب:

 بِسْمِ جارو مجرور (قیدِ فعلِ محذوف شروع می‌کنم یا ...) 

اللّهِ مضاف‌الیه

الرَّحْمنِ صفت 

الرَّحیمِ‏ صفت

إِنّ حرف مشبه بالفعل

(نا) اسم

 أَعْطَیْنا فعل ماضی باب افعال

(نا) فاعل

 کَ مفعول به

الْکَوْثَرَ مفعول دوم و جمله خبرِ إنَّ 

فَ حرفِ عطف (سببیّه)

صَلّ فعلِ امر و فاعلش أنت مستتر

لِرَبِّکَ جار و مجرور و مضاف‌الیه

وَ حرفِ عطف

انْحَرْ فعلِ امر و فاعلش انت مستتر

 إِنَّ حرف مشبه بالفعل

شانِئَکَ اسم و مضاف‌الیه

هُوَ ضمیرِ فصل، عماد برایِ تأکید اسمِ أنَّ

 اْلأَبْتَرُ خبرِ إنَّ  

عروض واژه‌ای عربی و به‌ معنی فن سنجیدن شعر و شناختن وزن‌ها و بحرهای کلام منظوم با افاعیل عروضی و پیدا کردن اوزان اشعار بر پایهٔ آن افاعیل است. عروض علمی بسیار شریف و البته شیرین است که وزن و بحور شعری توسط آن مشخص می شود و یکی از شاخه های علوم ادبیات عرب است. 

یکی از بهترین کتب این علم، کتاب جارالله زمخشری به نام "القسطاس فی علم العروض" می باشد. چاپ نفیسی از این کتاب را در اختیار شما قرار داده ایم. میتوانید در ادامه مطلب آن را دانلود کنید: