ادبیات عرب

در این بخش قصد داریم که به بیان تجزیه صیغه های مشکل صرفی بپردازیم تا دانش پژوهان را کمکی باشد در راستای فهم زبان عربی که زبان قرآن مبین و روایات می باشد.

                                  
در این قسمت می خواهیم به تجزیه صیغه(آدجّ)بپردازیم.
                                             به نظر شما تجزیه این صیغه چیست؟

در روایت نبوی آمده است که :(کل امر ذی بال لم یبدا ببسم الله فهو ابتر) فلذا ما نیز برای تاسی به حدیث رسول الله برنامه خود را مبنی بر تجزیه و ترکیب آیات قرآن کریم را با آیه شریفه بسم الله الرحمن الرحیم شروع می کنیم باشد که این امر نیکو فرجام باشد

برای مطالعه نکات ادبی پیرامون آیه به ادامه مطلب مراجعه کنید

                   

ادبیات عرب مانند دیگر علومی که در حوزه خوانده می شود در راستای نیل به فهم معانی قرآن و کلمات معصومین علیهم السلام می باشد که همه علوم باید اینچنین باشد
فلذا ادبیات عرب را که یاد می گیریم باید قواعد و نکته های آن را در آیات و روایات پیاده کنیم.
وبلاگ ادبیات عرب در راستای تحقق این هدف مهم قصد دارد که از این به بعد هروز به بیان یک آیه از آیات قرآن بپردازد و پیرامون آن به بحث های مختلف ادبیاتی بپردازد مانند:لغت و صرف و نحو و ....


                                                    
انشاءالله که این برنامه مورد استفاده دوستان قرار گیرد.

در کتب علم صرف مسطور است که افعال بر دو قسم هستند لازم و متعدی و لازم به اسباب مختلفی متعدی می شود و می تواند مفعول به بگیرد که از آن اسباب همزه باب افعال و حرف جر و تضعیف باب تفعیل
اما آیا فرقی بین این اسباب هست یا نه؟
در این باب نکته ای را از کتاب شریف هزار و یک کلمه علامه حسن حسن زاده آملی بیان می کنیم که نکته ای دقیق را بیان می کنند و بوسیله فرق بین این اسباب نکته عرفانی در باب توحید بیان می کنند
برای خواندن این نکته به ادامه مطلب مراجعه کنید

                                                          رساله صرف حضرت علامه حسن زاده آملی

حضرت علامه حسن زاده آملی از بزرگان و مشاهیر حوزه می باشند که سالیان متمادی در محضر اساتید ذوالفنون و بزرگی زانو زده و به کسب علوم و معارف پرداختند.ایشان در علوم بسیاری مجتهد می باشند از جمله ی آنها علوم ادبیات عرب می باشد که در این زمینه سالها در حوزه ی آمل و بعد از آن به تحقیق و تدریس و تالیف پرداختند.

یکی از تالیفات ایشان در زمینه علم صرف می باشد که رساله ای در این زمینه به رشته تحریر آمده است اما متاسفانه این رساله به دلایلی که در اول رساله مرقوم است به اتمام نرسیده است اما همین رساله دارای نکاتی دقیق و عمیق می باشد که نزد علمای علم صرف پوشیده نمی باشد.

فایل ورد و پی دی اف آن را برای طالبان علم در این قسمت قرار دادیم که می توانند آن را دانلود کنند

                                                        
حجم: 166 کیلوبایت                                                      دریافت 

گویند: شاگردى از استادش پرسید که حروف زیاده چیست و چنداند؟ استاد در جواب گفت: «سألتمونیها»؛ شاگرد گمان برد که پیش از آن بپرسید و اکنون او را به جواب پیش احاله کرد؛ به استاد گفت: من بجز این بار نپرسیدم؛ استاد گفت: «الیوم تنساه»؛ شاگرد گفت: بخدا فراموش نکردم؛ استاد گفت: اى گول دو بار پاسخ پرسشت را بشنیدى.

و نیز آن ده حرف را این جمله «هویت السّمان» حائز است. آورده ‏اند که مبرد از مازنى درباره حروف زیاده پرسید، مازنى گفت:
 هویت السّمان فشیّبننی‏         و قد کنت قدما هویت السّمان‏     
 مبرد گفت: من تو را از حروف زیاده مى‏پرسم و تو براى من شعر انشاد مى‏کنى؟!
مازنى گفت: دوبار سؤالت را جواب دادم.
و دیگرى نیز نیکو سروده است:
 سئلت حروف الزائدات عن اسمها         فقالت و لم تبخل: «أمان و تسهیل‏     

منبع: هزار و یک کلمه، علامه حسن زاده آملی، ج‏5، صفحه391

متاسفانه کتب صرفی اصیل هم دچار سرنوشت کتب نحوی شدند و در این زمانه مهجور وافع گشته اند، در علم صرف باید کتبی متقن در محضر استادی ماهر خوانده شود تا محصل را از سرگردانی و غرق در کتب غیر لازم رهایی بخشد. محصل در صورت مطالعه کتب زیر در محضر استاد قادر خواهد بود کتب دیگر را در صورت تمایل به تنهایی مطالعه کند.

کسی که می خواهد در علم صرف قوی شود، ناگزیر باید 4 کتاب زیر را به ترتیب فرا بگیرد:

1. امثله و شرح امثله

2. صرف میر

3. تصریف و شرح تصریف تفتازانی

4. شرح نظام

کتب زیر جزو کتب درسی و اصلی نیستند و طالب در صورت تمایل می تواند آنها را مطالعه کند:

* مراح الارواح (در کنار شرح نظام)

* شرح رضی بر شافیه

* شرح خضر یزدی بر شافیه

* المنصف فی التصریف ابن جنی

* الممتع فی التصریف ابن عصفور

سوالات را در نظرات پاسخ میدهیم.

همه ما روزانه لغات و کلمات زیادی را می شنویم و خیلی از کلمات به خاطر اینکه زیاد برای ما تکرار شده اند، دیگر به معنای اصلی آن توجه نمی کنیم و مفهومی کلی از آن در ذهنمان پدیدار می شود، در حالی که باید در تک تک الفاظ و کلمات دقت کنیم. این روزها نام تروریست های تکفیری و وهابیت تکفیری و امثال این ها را زیاد می شنویم و همان طور که گفتم مفهومی عام از این کلمه به ذهنمان می آید و شاید معنای وهابی های کافر و بی دین را از این کلمه برداشت کنیم، اما تا به حال به معنای لغوی و عمیق این کلمه توجه نکرده ایم.

برای فهم معنای کلمه "تکفیر" باید مطلبی را از ادبیات عرب نقل کنیم:

در زبان عربی (علم صرف) ابواب مختلفی برای ساخت افعال وجود دارد. وقتی ریشه ای را از یک باب به باب دیگر می بریم معنای آن ریشه، مطابق با آن باب تغییر می کند. "تکفیر" از ریشه ی "ک، ف، ر" است و به باب تفعیل برده شده است و معنای مختص این باب را گرفته است. این باب چند معنا دارد اما معنایی که مورد نظر ماست و در عرب برای این کلمه استعمال می شود معنای "نسبت" است.

توضیح بیشتر:

در کتاب شرح تصریف که از کتب متقن علم صرف است، در معانی باب تفعیل آمده است:

"... و لنسبه المفعول الی اصل الفعل، نحو فسّقته ای: نسبته الی الفسق"

مفهوم این جمله است که یکی از معانی باب تفعیل، معنای نسبت است، یعنی ریشه فعل را به شخص یا چیز دیگری نسبت می دهیم. مثلا وقتی می گوییم "فسّقتُه" یعنی به او نسبت فسق دادم یا می گوییم"کذّبته" یعنی به او نسبت دروغ دادم.

ریشه "ک، ف،ر" هم وقتی به باب تفعیل می رود، معنای نسبت را به خود می گیرد، "کفّرته" یعنی به او نسبت کفر دادم. و تکفیر که مصدر این باب است به این معناست: نسبت کفر را به کسی دادن.

نتیجه:

تکفیری یعنی کسی که به شخص یا اشخاصی نسبت کفر و بی دینی می زند و چون وهابیت ملعون به شیعیان نسبت کفر می دهند به آنان تکفیری گفته می شود.

دو سایت را به شما معرفی میکنیم که در آنها میتوانید به صورت آنلاین ریشه ی فعل و باب مورد نظر خود را ارائه کنید تا سایت به صورت خودکار این صیغ معلوم و مجهول آن را صرف کند، علاوه بر این سایت اول قادر است ضمایر مرفوعی و منصوبی فعل را نیز نمایش دهد.

به این دو آدرس مراجعه کنید: